PRZESŁANKI COFNIĘCIA ZEZWOLENIA NA SPRZEDAŻ LUB PODA WANIE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH
W ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej zwanej -ustawą) w art. 15 ust. 2 sformułowano bezwzględny zakaz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom do lat 18 (dalej zwanym -nieletnimi).
Głównie ze względu na podobieństwo lub tożsamość postępowania proceduralnego warte odnotowania są również pozostałe przesłanki cofnięcia zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, cyt. art. 18 ust. 6 ustawy:
Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1 cofa się w przypadku:
1. nieprzestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi, zawartych w ustawie a w szczególności sprzedaży osobom nieletnim i nietrzeźwym,
2. powtarzającego się, w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócania porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez daną placówkę,
3. wprowadzenia do sprzedaży napojów alkoholowych pochodzących z nielegalnych Źródeł,
4. nieprzestrzegania warunków określonych w zezwoleniu,
5. przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu, o którym mowa wart. 111 ust. 4,
6. popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie.
INNE PRZESŁANKI MOGĄCE SKUTKOWAĆ COFNIĘCIEM ZEZWOLENIA
Dodatkowo, na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy rada gminy określa w uchwale szczegółowe warunki (jedynie w zakresie nie regulowanym innymi przepisami prawa) sprzedaży napojów alkoholowych, których nieprzestrzeganie może skutkować cofnięciem zezwolenia (art. 18 ust. 6 pkt. 4 ustawy), zaś art. 41 ust. 4 ustawy obliguje radę do ustalenia szczegółowych zasad wydawania oraz cofania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (nie mogą być one sprzeczne z ustawą).
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE W PRZEDMIOCIE COFNIĘCIA ZEZWOLENIA NA SPRZEDAŻ I PODAWANIE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH
Na podstawie przepisu art. 18 ust. 6 pkt 1 ustawy czyn polegający na dokonaniu sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej ( wystarczy jednorazowy fakt sprzedaży, nie musi tu następować ciąg zdarzeń jak w przypadku zakłócania porządku publicznego – art. 18 ust. 6 pkt 2), stanowi przesłankę upoważniającą organ gminy do podjęcia procedury cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
Należy pamiętać, że kodeks postępowania administracyjnego (dalej kpa) regulujący omawiane niżej postępowanie, pojęcie „organu administracji samorządowej” traktuje szerzej, definiując je jako jednostki i organa samorządu posiadające kompetencje w zakresie realizacji prawa administracyjnego, (ustawa o samorządzie gminnym jako organa gminy określa jedynie radę oraz zarząd).
Właściwym do wydawania decyzji o cofnięciu zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych jest wójt lub burmistrz (prezydent miasta), mimo, iż ustawa wskazuje jedynie na ich kompetencję w przedmiocie wydawania zezwoleń należy domniemać, że posiadają kompetencje w przed-miocie ich cofnięcia.
Organ gminy może podjąć postępowanie działając: – z urzędu – z własnej inicjatywy , na podstawie posiadanych informacji, czyniąc to w oparciu o istniejące regulacje materialno prawne (przepisy ustawy) .
Wniosek strony nie jest tu czynnikiem uruchamiającym postępowanie. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu (fakty, z którymi organ gminy zapoznał się w toku urzędowania) nie wymagają obowiązku przeprowadzania postępowania dowodowego (art. 77 § 4 kpa), wymagane jest jednak poinformowanie stron o powyższych faktach, strony mogą żądać przeprowadzenia postępowania dowodowego.
– na wniosek strony – na podstawie formalnego żądania strony posiadającej interes prawny.
Stroną w postępowaniu w przedmiocie cofnięcia zezwolenia może być każdy posiadający legitymację procesową określoną w przepisach art. 28 kpa i następnych, czyli np.
– każdy, czyjego obowiązku lub interesu prawnego dotyczy postępowanie (np. organ administracji, osoba odpowiedzialna za dokonanie sprzedaży)
– każdy, żądający czynności organu administracji -ze względu na swój interes prawny lub obowiązek, (np. rodzice nieletniego, któremu sprzedano alkohol),
– organizacja społeczna, której cele statutowe uzasadniają żądanie wszczęcia lub włączenie się do toczącego się postępowania, udział organizacji społecznej w postępowaniu omawia szerzej art. 31 kpa.
Osoba będąca świadkiem dokonania sprzedaży ma prawo zawiadomić organ samorządu, jednak nie służy jej status strony w toczącym się postępowaniu. Organ administracji ma prawo przesłuchać świadka w toku postępowania dowodowego (art. 83 kpa)
W dalszym toku postępowania może zaistnieć potrzeba przedstawienia materiałów dowodowych. Przeprowadzenia dowodu może żądać strona postępowania, jeżeli ma to znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 78 kpa). Jako dowody w postępowaniu kpa dopuszcza wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy (art. 75 kpa). Mogą być to, np.
– zeznania świadka dokonania sprzedaży (np. osoby informującej organ o naruszeniu prawa),
– materiały interwencyjne policji lub straży gminnej,
– informacje uzyskane w kolegium ds. wykroczeń (w wypadku toczącego się przed kolegium postępowania),
– zeznania osoby nieletniej, której sprzedano alkohol.
Dodatkowo art. 18 ust. 7 ustawy nakłada na organ wydający decyzję o cofnięciu zezwolenia obowiązek zasięgnięcia opinii właściwej komisji rady gminy – wskazanej np. w uchwale rady gminy mówiącej o szczegółowych zasadach wydawania i cofania zezwoleń (art. 41 ust. 4 ustawy) NSA – Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach w wyroku z dnia 13 kwietnia 1999 r. -II S.A./Ka 461/97, (Prawo Gospodarcze 1999/11 str. 25) stwierdził, iż opinia komisji rady gminy w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych (nie może być nią komisja, o której mowa wart. 41 ust. 3 ustawy) powinna zostać wydana w formie postanowienia, (w trybie art. 106 kpa). Art. 124 kpa nakłada również wymóg złożenia podpisów przez wszystkich członków komisji, biorących udział w wydaniu postanowienia.
Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie może zwrócić się o ponowne wydanie zezwolenia po upływie trzech lat, od dnia wydania decyzji o cofnięciu poprzedniego zezwolenia (art. 18 ust. 7a ustawy).
POSTĘPOWANIE W SPRAWIE O POPEŁNIENIE WYKROCZENIA
Sprzedaż napojów alkoholowych nieletnim została na podstawie art. 43 ustawy, zakwalifikowana do kategorii wykroczeń, umożliwiając tym samym równoczesne wszczęcie postępowania w sprawie o wykroczenie. Należy jednak zaznaczyć, iż wcześniejsze zawiadomienie organu samorządu gminnego o naruszeniu prawa w omawianym zakresie wydaje się słuszniejszym głównie ze względów formalnych, np. w kompetencjach organów samorządu leży skierowanie sprawy do kolegium ds. wykroczeń (kolegia ds. wykroczeń nie mają obowiązku kierowania do organów samorządu gminnego, wniosku o wszczęcie postępowania administracyjnego o cofnięcie zezwolenia), poza tym na osobę odpowiedzialną nałożona zostaje sankcja administracyjna (cofnięcie zezwolenia) oraz z tytułu popełnienia wykroczenia (kara grzywny).
Za dokonanie sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej, art. 43 ust. 1 ustawy przewiduje sankcję karną w postaci grzywny nie określając jej wysokości (aktualnie kolegium może ukarać grzywną do wysokości 5 000 PLN). Dalsze ustępy wspomnianego artykułu zaliczają czyn do kategorii wykroczeń, w związku z tym organami właściwymi do orzekania w sprawie są kolegia do spraw wykroczeń, (mimo, iż art. 451 ustawy – jako przepis szczególny – wskazując postępowanie w sprawach o wykroczenia jako właściwe do rozpatrywania czynów wymienionych w art. 44 i 45, nie wspomina o art. 43, należy na podstawie przepisów art. 2 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia stwierdzić właściwość kolegiów).
Podstawę do wszczęcia postępowania (art. 20 § l kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia – kodeksu) stanowi wniosek o ukaranie, skierowany do kolegium, na którego obszarze działania zostało popełnione wykroczenie. Wspomniany artykuł kodeksu dość szeroko określa podmioty uprawnione do złożenia wniosku, może być to np. ( cyt. z kodeksu )
– Policja,
– Straż gminna / miejska,
– organ administracji rządowej lub samorządowej,
– organ kontroli państwowej lub kontroli samorządu terytorialnego, instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna,
– pokrzywdzony albo inny podmiot.
Kodeks nie zalicza wykroczenia z art. 43 ust. 1 ustawy do kategorii wykroczeń, o których popełnieniu kolegium zawiadamia się na podstawie wniosku przesłanego za pośrednictwem określonych w kodeksie organów, nie reguluje tego również ustawa, w związku z tym wniosek może być złożony bezpośrednio przez każdego pokrzywdzonego w wyniku sprzedaży napojów alkoholowych nieletniemu, czyli np. rodziców (opiekunów) lub samego nieletniego, któremu sprzedano alkohol.
Osoby będące jedynie świadkami popełnienia omawianego wykroczenia (nie będące pokrzywdzonymi) powinny zwrócić się z prośbą o interwencję i podjęcie odpowiednich kroków do Policji, straży gminnej / miejskiej lub organu samorządu gminnego, którym przysługuje w sprawie poruszanego wykroczenia status oskarżyciela publicznego, (art. 27 §l i 2 kodeksu).
Karze podlega również samo usiłowanie popełnienia wykroczenia (nie musi dojść do dokonania sprzedaży).
Odpowiedzialność z tytułu wykroczenia ponosi z mocy ustawy, osoba dokonująca sprzedaży (najczęściej ekspedient lub barman – art. 43 ust. 1 ustawy) oraz kierownik ( domniema się, iż również właściciel) sklepu lub zakładu gastronomicznego, dopuszczając do jej dokonania.
W przypadku popełnienia wykroczenia przewidziany jest również środek karny w postaci przepadku mienia (napoju alkoholowego – art. 43 ust. 5 ustawy) , chociażby nie był własnością sprawcy.
Orzeczenie kolegium może stanowić dowód w toczącym się równolegle postępowaniu administracyjnym. Postępowanie przed kolegium toczy się w trybie zwyczajnym (przepisy kodeksu wykluczają możliwość prowadzenia postępowania w trybie nakazowym lub mandatowym).
Akty prawne powołane w tekście:
1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z późniejszymi zmianami).
2. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 12 poz. 116 z późniejszymi zmianami).
3. Ustawa z dnia16czerwca196 0r.Kodeks postępowania administracyjnego – (Dz. U. Nr 30 poz. 168), (tekst jednolity – Dz. U. z 1980 r. Nr 9 poz. 26 z późniejszymi zmianami).
sprawdź nowe akty prawne, te mogą być już znowelizowane
