Uzależnienie od alkoholu nie dotyczy tylko i wyłącznie osoby, która go nadużywa. Bliscy osoby uzależnionej również cierpią z tego powodu. Wraz z rozwojem uzależnienia zmniejsza się zaufanie do osoby pijącej. Pozostali członkowie rodziny i ich problemy schodzą na bok, ponieważ w danym czasie zajmują się alkoholikiem i jego problemami. Przechodzą więc wiele zmian, by móc żyć w rodzinie borykającej się z problemem alkoholowym.
Kiedy osoba uzależniona podejmuje abstynencję, wprowadza zmiany w swoje życie. Próbuje odzyskać kontrolę nad różnymi sferami (chce wychowywać dzieci, zarabiać pieniądze, załatwiać różne sprawy). Opieka nad osobą uzależnioną nie jest już tak intensywna i nie prowadzi automatycznie do kontaktu i bliskości. Kontakt i bliskość są podtrzymywane w inny sposób, np. poprzez zainteresowanie bieżącymi problemami. Efektem tego rodzina musi przejść ponowne zmiany, których nie jest świadoma. Gdy alkoholik podejmuje abstynencje jego rodzina przeżywa radość, jednak przeszłość na tyle wpłynęła na ich niezależność od alkoholika oraz utratę zaufania.
Podczas gdy rozwijało się uzależnienie, alkoholik oraz pozostali członkowie coraz mniej ze sobą rozmawiali. Często także gdy alkoholik był pod wpływem, nie można było się z nim porozumieć. Gdy alkoholik podejmuje abstynencje, jego problemy z komunikacją nie mijają. Często jest tak, że unika on rozmów z obawy przed zarzutami z przeszłości i krytyką.
Kolejnym problemem z jakim musi się zmierzyć rodzina trzeźwiejącego alkoholika jest odbudowa zaufania. Alkoholik w trakcie rozwoju uzależnienia składa swoim bliskim coraz więcej obietnic bez pokrycia, co powoduje nieufność ze strony najbliższych. Gdy trzeźwieje oczekuje, że rodzina zacznie mu ufać. Rodzina po wszystkich negatywnych doświadczeniach oraz niepokrytych obietnicach o zaprzestaniu picia, ma jednak obawy jak długo potrwa abstynencja oraz czy to nie są kolejne słowa rzucone na wiatr.
Podstawowym problemem w odbudowywaniu relacji z najbliższymi jest to, że: im mniej osoba uzależniona chce rozmawiać o możliwości nawrotu i zagrożenia dla swojej trzeźwości, tym mniejsze jest zaufanie otoczenia. Im więcej otoczenie mówi o niebezpieczeństwie nawrotu, tym mniejsze zaufanie do siebie odczuwa osoba uzależniona.
Opisane wyżej problemy mogą stanowić poważne obciążenie dla alkoholika, który uczy się żyć na trzeźwo. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem wydaje się włączyć partnera w terapię. Podjęcie terapii najczęściej budzi duży opór. Niektórzy pacjenci obawiają się, że uczestnictwo ich bliskich w terapii spowoduje zwiększenie liczby stawianych im zarzutów i większą krytykę dotyczącą alkoholowej przeszłości. Inni, często zupełnie błędnie, oceniają swoje związki tak dobrze, że każdą terapię uważają za zbędną („po co jej/jemu terapia – ma wszystko”) . Partnerzy życiowi osób uzależnionych obawiają się, że w trakcie terapii mogą być obarczani winą za powstanie uzależnienia u swojego męża czy żony; niektórzy z nich słyszeli przez długie lata od alkoholików, a nierzadko także członków rodzin zarzuty, że picie bliskich jest ich winą („Piję przez Ciebie”, „Ty mnie do tego doprowadzasz”), zupełnie błędnie uważają więc, że podczas terapii może być podobnie . Terapia ma jednak inne cele.
W trakcie postępującego uzależnienia, normą są kłótnie oraz ciche dni, partnerzy daremnie oczekują usłyszenia o sobie czegoś miłego. Nie jest łatwo wyciągnąć rękę do zgody, niektórzy zastanawiają się czy to ma sens rozpamiętując przeszłość, inni boją się odrzucenia. Terapia ma pomóc przezwyciężyć te bariery.
Konflikty i nieporozumienia zdarzają się nawet w najlepszych małżeństwach. Niektórzy wolą przemilczeć, gdy mają odmienne zdanie. W ten sposób nie powstaje zaufanie i bliskość lecz rodzą się bariery milczenia, które rosną szczególnie szybko pomiędzy uzależnionymi, a ich bliskimi. Terapia może pomóc w konstruktywnym wyrażaniu swoich opinii oraz rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych. Może również pomóc w wczuwaniu się w emocje bliskich i rozumieniu ich punktu widzenia, nawet gdy się z nimi nie zgadzają.
Istota terapii członków rodzin osoby uzależnionej polega na tym, by odwrócić ich spojrzenie od przeszłości, a skierować ku przyszłości. Terapia może również zmniejszyć lęk przed otwartym mówieniem partnerowi o swoich obawach dotyczących nawrotu oraz dostarczać wiedzy o sytuacjach mogących wywołać nawrót. Podczas terapii bliscy dowiadują się jak wspierać osobę uzależnioną w utrzymywaniu abstynencji. Fakt, ze alkoholik utrzymujący abstynencję zaczyna interesować się rodziną, chce brać aktywny udział w jej życiu wymaga zmian relacji i zachowań innych członków rodziny. Terapia pomaga wprowadzać zmiany również w tym zakresie.
Literatura:
Miller M.,D., Gorski T., (2000), Naucz się od nowa żyć, AKURACIK,Warszawa
Sztander W.(2006), Poza kontrolą,IPZ, Warszawa
Polecamy:
