Osoby leczące alkoholowe zespoły abstynencyjne AZA („kaca”) często stają przed problemem precyzyjnej oceny ich nasilenia. Oceny globalne lub oparte na nasileniu pojedynczych objawów często są niewystarczające. Precyzyjne oceny nasilenia AZA są niezbędne dla badań porównawczych nad skutecznością stosowanych leków, poza tym mogą być pomocne w doborze odpowiedniej terapii i jej monitorowania.
Metody kwestionariuszowe są często stosowane w badaniach różnych aspektów uzależnienia od alkoholu, w tym w badaniach klinicznych[1]. Zwykle stosuje się je do badań przesiewowych (screening) oraz pomiaru nasilenia („stopnia”) uzależnienia. Itemy najczęściej dotyczą skutków psychicznych, somatycznych i społecznych związanych z piciem alkoholu i dają tylko częściowy wgląd w objawy abstynencyjne pomijając ich umiejscowienie w czasie oraz dynamikę. Część skal ogranicza się jedynie do objawów subiektywnych, pomijając mierzalne somatyczne przejawy AZA.
Gross i wsp.[2],[3] poddali krytyce dotychczasowe skale służące do pomiaru nasilenia AZA i opracowali nowe, bardziej poprawnie metodologicznie skonstruowane skale: szerszą, 32–itemową Total Servity Assessment Scale (TSA) i skróconą Selected Servity Assessmant (SSA) składającą się z 12 itemów najwyżej korelujących z kliniczną oceną nasilenia AZA. Ta druga została zmodyfikowana przez Shawa i wsp.[4] i nadano jej nazwę: Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol (CIWA–A). CIWA–A jest obecnie najczęściej używaną skalą do badania nasilenia objawów AZA szczególnie w badaniach skuteczności leczenia. Podkreśla się, że skala ta zawiera 15 najważniejszych alkoholowych objawów abstynencyjnych i to nie tylko subiektywnych, ale i objawów wegetatywnych i innych somatycznych (objawom przypisywana jest zróżnicowana waga 0–7 pkt.). Skalę tę mogą wypełniać nie tylko lekarze, ale i inne osoby z fachowego personelu medycznego. Jej zastosowanie jest uniwersalne, gdyż służy do pomiaru nie tylko niepsychotycznych form AZA, ale i do majaczenia alkoholowego, ostrej halucynozy, atypowych psychoz alkoholowych oraz alkoholowych napadów drgawkowych. CIWA–A przystosowana jest do częstych pomiarów (nawet co ½ godziny), co jest niezwykle istotne ze względu na szybką fluktuację objawów w AZA, najczęściej jest jednak używana 1–2 razy dziennie. Słabemu, średniemu i znacznemu zasileniu AZA odpowiadają średnie wartości ok.: 20,5 pkt., 24 pkt., i 29 pkt., pacjenci z mniejszymi niż 12 pkt. wynikami w skali CIWA–A najczęściej nie wymagają hospitalizacji psychiatrycznej.
Mimo pewnych wad skali (do części podpunktów nie podano definicji i tak np. punkt „bóle głowy” jest właściwie skalą analogową), obecnie stała się ona międzynarodowym standardem w badaniach uwzględniających nasilenie alkoholowego zespołu abstynencyjnego jako zmienną.
CIWA–A nie była walidyzowana w Polsce, jednak, w kilku ośrodkach akademickich w Warszawie jest już stosowana.
Skala pomiaru alkoholowego zespolu abstynencyjnego.doc
Przedruk z miesięcznika „Świat Problemów” wydawanego przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
[1] Habrat B.: Metody kwestionariuszowe w rozpoznawaniu i pomiarze uzależnienia od alkoholu. Psychiatr. Pol. 1988, 22, 149–155
[2] Gross M.M., Lewis E., Nagarjn M.: An improved quantitative system for assessing the acute alcoholic psychoses and related states (TSA and SSA). W: Gross M.M. (red.): Alcohol intoxication and Withdrawal. Experimental studies. New York, Plenum Press, 1973, 365–376
[3] Gross M.M., Rosenblatt S.M., Chartoff S., Hermann A., Schachter M., Sheinkin D., Brosman M.: Evaluation on acute alcoholic psychoses and related states. The daily clinical course rating scale. Quart. J. St. Alcohol. 1971, 32, 611–619
[4] Shaw J.M., Kolesar G.S., Sellers E.M., Kaplan H.L., Sandor P.: Development of optimal treatment tactics for alcohol withdrawal. I. Assessment and effectiveness of supportive care. J. Clin. Psychopharmacology. 1981, 1, 382–390
